زلزله میتواند خانه و زندگی شما را خراب کند و حتی باعث فلج شدن زندگی در یک منطقه به مدت طولانی شود. زلزله یکی از حوادثی است که تاکنون راه پیش بینی خاصی برای آن پیدا نشده است و تنها به اطلاعاتی در مورد گسلها و شهرهای زلزله خیز اشاره شده است.
بنابراین، اگر در منطقهای زندگی میکنید که مستعد زلزله است و احتمال وقوع حادثه در آن بسیار بالاست، واجب است که از مصالح ساختمانی مقاوم به زلزله در منزل مسکونی یا اداره خود استفاده کنید و آسیبهای احتمالی را به حداقل برسانید.
اگر در قصد ساخت و ساز در یک منطقه بخصوص را دارید، باید از لحاظ مستعد بودن آنها در زلزله تحقیق کنید و در مورد آخرین حادثه و شدت آن بررسی کنید. این به شما کمک میکند که میزان استحکام و مقاومت مورد نیاز در هر بخش از ساختمان خود را بدانید و آن را بهطور صحیح مورد بازسازی قرار دهید.
مهمترین عاملی که میتواند هنگام زلزله یک ساختمان را مورد تهدید قرار دهد، ارتفاع نامناسب و غیرمعقول آن است. در حالت کلی، ساختمانیهای با ارتفاع کمتر مقاومت بیشتری در برابر زلزله دارند و در برابر ارتعاش زمین کمتر تکان میخورند. اما در ساختمانهای با ارتفاع بالا، تکانه اعمالی از سمت زمین به ساختمان بسیار بالا بوده و ستونهای آن فشار بیشتری تحمل میکنند. اما نمیتوان این موضوع را به همه ساختمانها بسط داد. امروزه ساختمانهای بسیار بلندی در دنیا ساخته شدهاند که مقاومت بسیار بالایی در برابر زلزله دارند. نمونههای این ساختمانهای بلند برجهای العرب دبی و برجهای پتروناس مالزی هستند که توانایی تحمل قویترین زلزلهها را دارند.
فنداسیون :
آرماتوربندی یکی از اصلیترین و بهترین شیوههای مقاوم کردن یک ساختمان در برابر زلزله است. امروزه با توجه به حجم ساختمان و مستعد بودن منطقه در برابر زلزله، آرماتورهای مختلف با اندازههای مختلفی پیاده میشود و سازه بتنی را به زمین محکم متصل میسازند. این فونداسیون محکم باعث میشود که سازه بتنی حالت یکپارچه به خود گرفته و در برابر تکانهای شدید به راحتی جدا نشود. با توجه به اندازه سازه بتنی، میلگردهای استفاده شده در آرماتور میتواند سایزهای مختلفی داشته باشند و هر چه اندازه این میلگردها بزرگتر باشد استحکام سازه بیشتر خواهد بود. در ادامه به بررسی انواع فنداسیون های مقاوم در برابر زلزله و مخاطرات طبیعی می پردازیم .
فنداسیون سنگی :
این فونداسیون از سنگ های طبیعی و در مناطقی که سنگ ارزان در دست رس باشد ساخته می شود سنگی که در برای این گونه فونداسیون ها انتخاب می گردد باید سالم ( نپوسیده ) بوده و از انواع سنگ های لاشه شکسته باشد سنگ های قلوهای به علت صیقلی و مدور بودن آن برای بی سازی مناسب نمی باشد زیرا حالت ناپایدار به فونداسیون می دهد . سطح فونداسیون سازی با سنگ باید از دیوار هایی که روی آن قرار دارد وسیع تر و از هر طرف دیوار حداقل 15 سانتیمتر عنوان ریشه گسترش داشته باشد . فونداسیون سازی با سنگ با دو نوع ملات صورت می گیرد . چناچه بار و فشار کم باشد ملات سنگ ها را از نوع گل آهک و چنانچه بار زیاد باشد ملات ماسه سیمان انتخاب می شود و استفاده از ملات ماسه سیمان ، ماسه و آهک و یا ملات باشد و از فونداسیون های سنگی فقط و ساختمانهای یک طبقه . فونداسیون دیوارهای محوطه استفاده می شود .
فنداسیون آجری :
از فونداسیون های آجری در مواقعی استفاده می کنند که ساختمان کوچک و باروارده نیز کم باشد در ضمن از فونداسیون های سنگی نیز به علت گرانی و کمیابی سنگ نتوان استفاده کرد این فونداسیون نیز مانند فونداسیون های سنگی بایستی دارای ریشه ای به اندازه 15 تا 20 سانتی متر از طرفین دیوار روی آن باشد برای این منظور است که عرض پی کنی نیز 30 تا 40 سانتی متر از عرض دیوار بیشتر باشد این مقدار اضافه عرض همچنین عمل آجر چینی در داخل پی را آسان تر می نماید چون زاویه پخش بار در فونداسیون عالی آجری در حدود 60 درجه می باشد برای صرفه جویی در مصرف آجر بهتر است آن را به شکل پلکانی در آورد .
فنداسیون شفت ای :
ساده ترین و در عین حال ابتدایی ترین فونداسیون سازی برای ساختمان کوچک 2 یا 3 طبقه آجری است . شفته خمیری است از مخلوط خاک ، آب ، شن و گردآهک که در هر متر مکعب خاک آن بن 200 تا 250 کیلو گرم آهک به کار می رود . گاهی نیز بنابر لزوم مقداری پاره سنگ به آن می افزایند . طریقه شفته ریزی بدین صورت است که شفته را در فونداسیون ریخته و پس از آنکه شفته به حدود 20 یا 30 سانتی متر رسید آن را در یک سطح افقی هموار می کنند و یک روز آن را به حالت خود می گذارند . تا آبش در اثر تبخیر یا جذب کاهش باید ( اصطلاحا دونم شود ) سپس آن را با وزنه ی سنگینی ( تخماق ) می کوبند تا کاملا متراکم گردد . مجددا به همان ارتفاع شفته ریزی انجام گرفته و تا پر شدن فونداسیون همچنان ادامه می یابد.
فنداسیون بتنی :
بتن را می توان یکی از مقاومترین و مستحکم ترین سنگ های مصنوعی دانست . لذا فونداسیون هایی که با بتون ساخته می شود ، بهترین فونداسیون در کارهای ساختمان به شمار می آیند . امروزه توصیه می شود . که فونداسیون کلیه ی ساختمانها را با بتون مسلح بسازند به خصوص در مناطق زلزله خیزی نظیر شهر های جنوب خراسان ، دامنه های سلسله ی جبال البرز ، قزوین حتی برای ساختمان سبک و یک طبقه نیز فونداسیون های بتونی از نوع نواری آن بسیار مناسب خواهد بود . زاویه ی پخش بار در فونداسیون های بتنی بین 30 تا 45 درجه می باشد . لذا می توان این گونه فونداسیون ها را پلکانی یا به صورت هرم ناقص ( سومل ) ساخت و از مصرف اضافی بتن صرفه جویی نمود . فونداسیون سازی با بتن بدین طریق انجام می گیرد که ابتدا کف فونداسیون را به اندازه تقریبی 10 سانتی متر بتن کم سیمان با نام مکر می ریزند . که سطح خاک و بتن اصلی را از هم جدا کرده و همچنین سطح پی را جهت بتن ریزی اصلی تراز نمایند . سپس روی بتن مگر داخل پی را با تخته قالب بندی می کنند و پس از آماده شدن قالب بتن ساخته شده را داخل قالب ریخته و خوب می کوبند ویبرا تور ( لرزاننده ) به آن ارزش می دهند .
تا بتون اصطلاحا جا بیفتد یعنی دانه های شن ماسه در بتون عمل جایگیری را کاملا انجام دهند و متراکم گردند . بارگذاری روی فونداسیون های بتنی بایستی حداقل هفت روز پس از پی ریزی انجام می گیرد . ضمنا باید توجه داشت ، چنانچه بتون از نوع مسلح باشد ، باید ابتدا میلگرد در قالب جاسازی شده ، سپس بتن ریزی صورت گیرد ، از این فونداسیون شفته در ساختمان های اسکلت فلزی استفاده می شود .